HAUT: Amsterdam’s torenhoge ambitie voor duurzame houtbouw

Vandaag bezocht ik Amsterdam speciaal om de indrukwekkende houten woontoren HAUT te bewonderen. Dit unieke bouwwerk onderscheidt zich door zijn hoogte en innovatieve ontwerp. Met zijn 21 verdiepingen en een hoogte van 73 meter behoort HAUT tot de hoogste houten gebouwen ter wereld. Dat is opmerkelijk, aangezien Amsterdam niet bekendstaat om hoogbouw zoals steden als New York of Hong Kong. Hoewel HAUT niet volledig uit hout bestaat en ook elementen van glas en staal bevat, is het een baanbrekende stap in de ontwikkeling van houten hoogbouw en laat het zien hoe hout een cruciale rol kan spelen in duurzame architectuur.

Tot voor kort was het Noorse Mjøstårnet, met 85,4 meter en 18 verdiepingen, het hoogste houten gebouw ter wereld. Inmiddels is deze titel overgenomen door de Ascent-toren in Milwaukee, die een hoogte van 86,6 meter bereikt. De opkomst van deze houten torens symboliseert de vooruitgang in houtbouw en markeert een bredere verschuiving naar groene architectuur.

Op het eerste gezicht lijkt houtbouw op gespannen voet te staan met mijn eerdere pleidooi voor het aanplanten van bomen en bossen. Immers, voor het bouwen met hout moeten logischerwijs bomen worden gekapt. Toch biedt verantwoord bosbeheer en gereguleerde houtkap juist grote voordelen. Wanneer houten gebouwen worden gerealiseerd, blijft de in het hout opgeslagen koolstof (C) veel langer vastgelegd. Zolang het hout niet wegrot of verbrandt, blijft de koolstof veilig in het materiaal opgeslagen. Cruciaal hierbij is dat verantwoord bosbeheer inhoudt dat voor elke gekapte boom minstens één nieuwe boom moet worden geplant. Daarnaast is het belangrijk om aandacht te besteden aan biodiversiteit in bossen, aangezien monoculturen (één boomsoort) op de lange termijn niet bijdragen aan de ontwikkeling van een gezond bos. Het herplanten van bomen zorgt bovendien voor verjonging, waarbij jongere bomen meer CO2 opnemen dan oudere, volgroeide bomen.

Sommigen beweren dat het vastleggen van koolstof in hout slechts een tijdelijke oplossing is, omdat het hout op den duur zal vergaan en de vastgelegde CO2 weer vrijlaat. Dit argument is echter onjuist. Goed geconserveerd hout kan eeuwenlang meegaan, zoals blijkt uit enkele van de oudste houten gebouwen ter wereld. Dit wordt bevestigd door iconische voorbeelden zoals de Horyu-ji Tempel in Japan en de Stavkirken in Noorwegen. Deze gebouwen, die al eeuwenlang bestaan, tonen aan dat hout een uiterst duurzame keuze kan zijn wanneer het goed wordt onderhouden.

Hout biedt daarnaast diverse andere voordelen als bouwmateriaal. Het heeft uitstekende isolerende eigenschappen, is relatief licht, makkelijk te bewerken en heeft een natuurlijke uitstraling. Bovendien veroorzaakt de productie en bewerking van hout aanzienlijk minder CO2-uitstoot dan materialen zoals beton of staal. Hoewel er zorgen zijn over de brandveiligheid van houten gebouwen, kunnen moderne technieken en behandelingen dit risico minimaliseren. Houten bouwwerken zijn minder gevoelig voor verzakkingen en zijn beter bestand tegen aardbevingen dan veel andere bouwmaterialen. In regio’s met overvloedige bossen, zoals Canada, de VS en Scandinavië, is houtbouw al gebruikelijk. Het gebruik van hout vermindert de afhankelijkheid van traditionele bouwmaterialen zoals beton en staal, en draagt zo bij aan een duurzamere bouwsector.

Hoewel houtkap voor de bouw vragen kan oproepen over duurzaamheid, biedt verantwoord bosbeheer en herbebossing aanzienlijke voordelen. Dit geldt ook voor Nederland, waar het omvormen van veeteeltgebieden naar bossen voor houtproductie een kans biedt om de stikstofproblematiek aan te pakken, terwijl tegelijkertijd duurzame bouwpraktijken worden bevorderd. Met innovatieve projecten zoals HAUT in Amsterdam laat houtbouw zien dat het niet alleen een antwoord kan zijn op milieukwesties, maar ook de weg vrijmaakt voor een nieuwe generatie duurzame architectuur.