Lachgas: daar wordt de aarde niet vrolijk van

De laatste jaren komt lachgas (een stikstofverbinding) regelmatig negatief in het nieuws. Bij het inhaleren veroorzaakt dit gas een soort dronkenschap, waarbij gezondheidsrisico’s niet uitgesloten zijn. Maar er is nog een belangrijk aspect van lachgas dat vaak over het hoofd wordt gezien: het is een zeer krachtig broeikasgas, bijna 300 keer krachtiger dan CO2. Dit maakt lachgas een belangrijke speler in de discussie over klimaatverandering.

Het meeste lachgas ontstaat wanneer bacteriën in zuurstofarme bodems nitraat uit meststoffen omzetten in lachgas, een proces dat denitrificatie heet. Dit gebeurt vooral in landbouwgebieden met kunstmest en dierlijke mest, vooral in vochtige en slecht gedraineerde bodems. Lachgas komt ook vrij bij sommige industriële activiteiten, zoals de productie van nylon en salpeterzuur, maar deze bronnen zijn klein in vergelijking met de landbouw.

Lachgas kan ook indirect ontstaan door nitrificatie, een proces waarbij ammonium in de bodem wordt omgezet in nitraat. Als er niet genoeg zuurstof is, kan dit nitraat verder worden omgezet in lachgas. Hierdoor is de stikstofkringloop een ingewikkelde bron van lachgas, waarbij zowel nitrificatie als denitrificatie een rol spelen.

Ondanks de belangrijke rol van lachgas in klimaatverandering, wordt het in de media nauwelijks genoemd als broeikasgas. Dit komt deels doordat het gedrag van lachgas in de atmosfeer veel moeilijker te begrijpen is dan dat van CO2. Bovendien ligt de focus van beleid meer op CO2, aangezien dit gas als de belangrijkste oorzaak van klimaatverandering wordt gezien. Hierdoor krijgen andere broeikasgassen, zoals lachgas, minder aandacht.

De impact van lachgas op het klimaat is relatief groot. Het gas heeft een lange levensduur in de atmosfeer, ongeveer 114 jaar, en draagt bij aan zowel de opwarming van de aarde als de aantasting van de ozonlaag. Dit betekent dat de lachgasuitstoot van vandaag nog vele decennia hun effect zullen hebben. Lachgas draagt voor ongeveer 6,5% bij aan het broeikaseffect.

De uitdaging om de uitstoot van lachgas te verminderen is groot. In de landbouw, waar de meeste lachgasuitstoot plaatsvindt, kan het moeilijk zijn om effectieve maatregelen te nemen zonder de voedselproductie te verstoren. Toch zijn er strategieën die kunnen helpen, zoals het verbeteren van de efficiëntie van meststoffen, het toepassen van precisielandbouw en het bevorderen van bodembeheerpraktijken die de zuurstofvoorziening verbeteren.

Kortom, hoewel lachgas bekend staat om zijn euforische effecten, is er eigenlijk weinig reden om te lachen. Lachgas is een krachtig broeikasgas dat bijdraagt aan de opwarming van de aarde.